4 hours ago
Σάλο έχει προκαλέσει στον αρχαιολογικό και πολιτιστικό κόσμο η αιφνίδια κατάρρευση της ιστορικής τοιχογραφίας με τα δελφίνια, ένα έργο που έχει συνδεθεί άρρηκτα με την εικόνα της Κνωσού και φέρει τη σφραγίδα της αναστήλωσης του Άρθουρ Έβανς στο Ανάκτορο της Κνωσού.
Το γεγονός έφερε στο φως σοβαρά ερωτήματα για την κατάσταση συντήρησης των αρχαιολογικών θησαυρών της χώρας και προκάλεσε καταιγισμό αντιδράσεων από επιστημονικούς και πολιτικούς κύκλους.
Η τοιχογραφία, ένα από τα πλέον εμβληματικά σύμβολα του Μινωικού πολιτισμού, βρέθηκε το πρωί της Πέμπτης με εμφανείς φθορές, ενώ κομμάτια της είχαν αποκολληθεί. Πηγές αναφέρουν ότι το περιστατικό σημειώθηκε ύστερα από έντονες καιρικές συνθήκες, όμως το γεγονός επαναφέρει με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο την ελλιπή συντήρηση και προστασία των αρχαιολογικών μνημείων.
Καυστικές αντιδράσεις από τους αρχαιολόγους
Αρχαιολόγοι κάνουν λόγο για «εγκληματική αμέλεια», καταγγέλλοντας χρόνιες ελλείψεις σε προσωπικό, πόρους και συστηματική φροντίδα. Είναι ξεκάθαρο ότι η κατάρρευση δεν μπορεί να αποδοθεί στους ισχυρούς ανέμους, καθώς το συγκεκριμένο τμήμα ήταν κατασκευασμένο από κονίαμα. Όλα δείχνουν ότι η πτώση οφείλεται σε ανεπαρκή συντήρηση και όχι σε εξωτερικούς παράγοντες.
Η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού
Σε ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Πολιτισμού υποστήριξε ότι λόγω των θυελλωδών ανέμων, έγινε η κατάρρευση των Δελφινιών από τα λεγόμενα «διαμερίσματα της βασίλισσας», στην Κνωσό, και ότι «οι υπηρεσίες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου βρίσκονται ήδη στο σημείο για την αποκατάσταση του προβλήματος». Παράλληλα, τόνισε πως η τοιχογραφία «δεν αποτελεί το αυθεντικό έκθεμα, αλλά αντίγραφο που εκτίθεται για λόγους προστασίας του πρωτότυπου».
Ωστόσο, η ανακοίνωση δεν φαίνεται να κατευνάζει τις αντιδράσεις.
Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ
Το Υπουργείο Πολιτισμού σε ανακοίνωση του αναφέρει ότι «η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου χτες το βράδυ ολοκλήρωσε την συλλογή και την απομάκρυνση των θραυσμάτων του αντιγράφου, του 1960, της τοιχογραφίας των Δελφινιών -το πρωτότυπο της οποίας εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου- από τα λεγόμενα «διαμερίσματα της βασίλισσας», στην Κνωσό.
Η τοιχογραφία αποκολλήθηκε, χθες, το απόγευμα εξ αιτίας των θυελλωδών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή. Λόγω των δυσμενέστατων καιρικών συνθηκών διεκόπη προσωρινά και η λειτουργία του αρχαιολογικού χώρου.
Σημειωτέον ότι για το συγκεκριμένο τμήμα του μινωικού ανακτόρου της Κνωσού έχουν ήδη εκπονηθεί οι αναγκαίες μελέτες συντήρησης και αποκατάστασής του και επίκειται η έναρξη του έργου, στο πλαίσιο των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΠΕΠ Κρήτης- ΕΣΠΑ 2021-2027», καταλήγει.
Πολιτικές προεκτάσεις και ερωτήματα για τις ευθύνες
Το περιστατικό πυροδότησε και πολιτικές αντιπαραθέσεις, με κόμματα της αντιπολίτευσης να κάνουν λόγο για «ολιγωρία της ηγεσίας του ΥΠΠΟ»
Νίκος Ανδρουλάκης: «Το υπουργείο Πολιτισμού είναι υπόλογο για την Κνωσό»
Τις ευθύνες του υπουργείου Πολιτισμού για την κατάρρευση στην Κνωσό αντίγραφου ψηφιδωτού από την εποχή της ανασκαφικής έρευνας του Άρθουρ Έβανς στις αρχές του 20ού αιώνα καθώς και για το διαφημιστικό drone show πάνω από την Ακρόπολη, ανέδειξε ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Νίκος Ανδρουλάκης, στη διάρκεια συνέντευξής του στον τηλεοπτικό σταθμό ΟΡΕΝ.
«Το υπουργείο Πολιτισμού είναι υπόλογο και στις δύο περιπτώσεις. Διότι στη μία περίπτωση πρέπει να διασφαλίζεις τον σεβασμό στο μνημείο της Ακρόπολης και στην άλλη περίπτωση πρέπει να διασφαλίζεις ότι η Κνωσός, που είναι από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας, θα συντηρείται και δεν θα είναι σε αυτή την κατάσταση που εκθέτει διεθνώς τη χώρα» τόνισε ο Νίκος Ανδρουλάκης και επέμεινε συνολικότερα: «Είναι κυβέρνηση περιορισμένης ευθύνης. Όποτε συμβαίνει κάτι, φταίνε οι υφιστάμενοι ή οποιοσδήποτε άλλος. Ουδέποτε αναλαμβάνουν την ευθύνη».
«Καλό είναι να θυμόμαστε ότι σε ανάλογες περιπτώσεις ο κ. Μητσοτάκης προσωπικά, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευση, ζητούσε συνεχώς παραιτήσεις. Να τα θυμόμαστε όλα. Προσωπικά, λέω το εξής: Πρέπει η υπουργός να αναλάβει την ευθύνη. Είναι αδιανόητο αυτό που έχει συμβεί στην Κνωσό και πρέπει το υπουργείο να εξηγήσει για ποιο λόγο συνέβη και, μάλιστα, σε μια περίοδο όπου καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται το μνημείο για να δουν την πολιτιστική μας κληρονομιά. Πρέπει λοιπόν να απολογηθεί η υπουργός, άμεσα» επισήμανε.
Ερώτηση του Φραγκίσκου Παρασύρη προς τη Λίνα Μενδώνη
«Στον μεγαλύτερο και σπουδαιότερο αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης, σε ένας από τους κορυφαίους σε εθνικό επίπεδο αρχαιολογικούς χώρους, στην καρδιά του Μινωικού Ανακτόρου της Κνωσού, μια ξεναγός σοκαρισμένη ενημερώνει τους Ισπανούς τουρίστες «είστε οι τελευταίοι επισκέπτες που την είδαν». Ο λόγος για την περίφημη «τοιχογραφία των δελφινιών», τμήμα της μακράς μινωικής παράδοσης απεικόνισης του θαλάσσιου τοπίου με θαυμάσια δείγματα ήδη από τις αρχές της νεοανακτορικής περιόδου.
Η σημερινή κατάρρευση της τοιχογραφίας προκαλεί δικαιολογημένες αντιδράσεις, καθώς αναδεικνύει με το χαρακτήρα του κατεπείγοντος τα ζητήματα της συντήρησης του πλέον φημισμένου μνημείου της Κρήτης.
Το τμήμα της τοιχογραφίες που εξεπλάκησε και κατέρρευσε, ως εξωτερικό κονίαμα, αποτελεί αναπόσπαστο τμήματος του Μινωικού Ανακτόρου, καθώς σύμφωνα με την κείμενη αρχαιολογική νομοθεσία, οι αναστηλώσεις του Έβανς και οι αποκαταστάσεις αποτελούν αναπόσπαστα τμήματα του αρχαίου μνημείου. Για τους αρχαιολόγους και όλους τους επιστήμονες δεν υφίσταται παλαιό και νέο μνημείο. Η Κνωσός είναι ένα και ενιαίο αρχαιολογικό μνημείο και μάλιστα παγκόσμιας σημασίας.
Τονίζεται πως η τοιχογραφία των δελφινιών όπως ήταν στην Κνωσό μέχρι σήμερα αποδίδεται στον Emile Gillieron (1850-1924), έναν Ελβετό καλλιτέχνη και αρχαιολόγο, ο οποίος έμεινε γνωστός για τις ανακατασκευές των μινωικών αντικειμένων και τοιχογραφιών που συνεργάστηκε με τον Σλήμαν και τον Έβανς. Δίπλα στον Έβανς δούλεψε και ο γιος του Emile Gillieron, με αποτέλεσμα να αναφέρεται πως «η πολυδεκαετής κρητική περιπέτεια, στην οποία διαμόρφωσαν πλήρως τη σύγχρονη εικόνα της μινωικής τέχνης που εδραιώθηκε από τις αρχές του 20ού αιώνα, συνιστά αυτόνομο σχεδόν κεφάλαιο στη βιογραφία των δύο Ζιλιερόν, με το οποίο καταπιάνονται ερευνητικά οι ειδικοί της εποχής».
Κυρία Υπουργέ,
Η σημερινή εικόνα της Κνωσού σε καμία περίπτωση δεν αξίζει σε ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής σημασίας.
Οι πόροι που εισρέουν στον κρατικό προϋπολογισμό από την Κνωσό σε καμία περίπτωση δεν αντιστοιχούν στα έργα συντήρησης που απαιτούνται. Είναι ενδεικτικό πως σήμερα αποφασίστηκε,
πριν την κατάρρευση το κλείσιμο του ανακτόρου, λόγω ισχυρών νοτιάδων και υπό το φόβο πτώσης δέντρων ή τμημάτων του.
Κατόπιν τούτων ερωτάσθε κ. Υπουργέ
1. Ποια συγκεκριμένα έργα συντήρησης ολοκληρώθηκαν στην Κνωσό από το 2019 μέχρι σήμερα και ποιος ο προϋπολογισμός τους;
2. Σκοπεύετε να στρέψετε, επιτέλους, το ενδιαφέρον του Υπουργείου σας στην «κορωνίδα» των αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδας, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα συντήρησης;
3. Με ποιο τρόπο θα αντιμετωπίσετε τα τρέχοντα ζητήματα που ανακύπτουν διαρκούσης και της φετινής τουριστικής περιόδου;
4. Σκοπεύετε να κατευθύνετε τα επόμενα χρόνια πόρους στην Κνωσό αντίστοιχους με τα έσοδα του αρχαιολογικού χώρου; Ποια έργα έχετε σχεδιάσει και από ποιους πόρους θα προκύψει η χρηματοδότησή τους».
Η τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ Μαρίνα Κοντοτόλη για την κατάρρευση τοιχογραφίας στην Κνωσό:
«Η πολιτιστική κληρονομιά δεν αντέχει άλλη εγκατάλειψη», δήλωσε μεταξύ άλλων η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Μαρίνα Κοντοτόλη.
Και συνέχισε: «Η κατάρρευση τμήματος της τοιχογραφίας με τα δελφίνια στο Ανάκτορο της Κνωσού, παρουσία εκατοντάδων επισκεπτών, αναδεικνύει με δραματικό τρόπο τα προβλήματα στη διαχείριση και συντήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η Κνωσός, δεύτερος σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικός χώρος της χώρας, απαιτεί διαρκή φροντίδα και όχι ευκαιριακές παρεμβάσεις. Η φθορά ακόμη και ενός αντιγράφου, σε τόσο κεντρικό σημείο, συνιστά ηχηρή προειδοποίηση.
Καλούμε το Υπουργείο Πολιτισμού να προβεί άμεσα σε αποκατάσταση των ζημιών και κυρίως να εξασφαλίσει την ουσιαστική προστασία του χώρου. Η πολιτιστική πολιτική οφείλει να υπηρετεί τη διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης με επαγγελματισμό και συνέπεια», καταλήγει.
Διαβάστε επίσης:
English (US) ·