3 hours ago
Παραμένει το μυστήριο πίσω από το ολοκληρωτικό μπλακάουτ που βύθισε στο σκοτάδι την Ισπανία και την Πορτογαλία. Οι νεότερες εκτιμήσεις δείχνουν ως υπεύθυνο την παραγωγή ηλικιακής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά.
Η Red Eléctrica απέκλεισε την κυβερνοεπίθεση, το ανθρώπινο λάθος ή κάποια ακραία καιρικά, ατμοσφαιρικά φαινόμενα και αν όντως η υπερπαραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ φαντάζει η πιο πιθανή αιτία, τότε δημιουργούνται νέα, ανησυχητικά δεδομένα για την Ευρώπη αλλά και για την Ελλάδα. Γράφει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Τσίρκας σε ανάρτηση στο Facebook:
«Μένουμε χωρίς ρεύμα γιατί έχουμε… πάρα πολύ ρεύμα
Τελικά, δεν ήταν ούτε σπάνιο μετεωρολογικό φαινόμενο, ούτε κυβερνοεπίθεση, ούτε δάκτυλος του Πούτιν.
Το μπλακάουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία προκλήθηκε από υπερφόρτωση του ηλεκτρικού δικτύου, λόγω υπερπαραγωγής από ΑΠΕ – φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες.
Εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς ρεύμα, όχι επειδή υπήρξε έλλειψη ενέργειας, αλλά επειδή υπήρξε… πλεόνασμα!
Τέσσερις είναι οι βασικές αιτίες που οδήγησαν σε αυτό το φαινόμενο:
1) Υπερβολικά πολλές ΑΠΕ
Οι κρατικές επιδοτήσεις των προηγούμενων ετών προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου επενδυτική έκρηξη, με εγκατεστημένη ισχύ πολλαπλάσια των πραγματικών αναγκών.
Καλλιεργήσιμες εκτάσεις θυσιάστηκαν στον βωμό των φωτοβολταϊκών, ιδίως την περίοδο κατά την οποία οι μονάδες απολάμβαναν σταθερές τιμές ανά MWh με εγγυημένα κέρδη.
Αυτό συνέβη στην Ισπανία — αλλά και στην Ελλάδα, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
2) Ελάχιστες επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας
Οι ΑΠΕ είναι στοχαστικές: η παραγωγή τους εξαρτάται από τον ήλιο και τον άνεμο.
Αν συνοδεύονταν από μονάδες αποθήκευσης, ένα μέρος της πλεονάζουσας παραγωγής θα μπορούσε να αποθηκευτεί τις ώρες αιχμής και να διοχετευθεί στο δίκτυο το βράδυ, όταν η παραγωγή είναι μηδενική.
Όμως οι μπαταρίες, πέρα από το υψηλό κόστος, βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο τεχνολογικής εξέλιξης και μπορούν να προσφέρουν λύσεις μόνο για λίγες ώρες ημερησίως και με μεγάλο οικονομικό τίμημα.
3) Ανεπαρκείς επενδύσεις στην αναβάθμιση των δικτύων
Τα ηλεκτρικά δίκτυα είναι φυσικά μονοπώλια: απαιτούν κολοσσιαία κεφάλαια για την κατασκευή και ακόμη μεγαλύτερα για την αναβάθμισή τους, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν το πρόσθετο φορτίο από τις ΑΠΕ.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχουν εν μέρει ή πλήρως ιδιωτικοποιηθεί, και κανένας ιδιώτης δεν φαίνεται πρόθυμος να επενδύσει σε αναγκαίες υποδομές. Προτιμούν να καρπώνονται τα υπερκέρδη από τα εγγυημένα έσοδα που προσφέρει η χρήση των δικτύων.
4) Ο τρόπος τιμολόγησης
Πώς γίνεται να υπάρχει υπερπαραγωγή και το ρεύμα να κοστίζει χρυσάφι;
Η απάντηση βρίσκεται στο ευρωπαϊκό Target Model, που επιβάλλει οριακή τιμολόγηση: κάθε μονάδα – είτε ΑΠΕ, είτε υδροηλεκτρική, είτε πυρηνική – αμείβεται με βάση την τιμή της ακριβότερης μονάδας, που συνήθως είναι εκείνη του φυσικού αερίου και λειτουργεί ελάχιστες ώρες ημερησίως για την εξισορρόπηση του συστήματος.
Έτσι, οι ΑΠΕ, παρότι έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος παραγωγής, πληρώνονται δεκάδες ευρώ ανά MWh. Ξεχάστε, λοιπόν, το φθηνό ρεύμα.
Γιατί όλα αυτά αφορούν και την Ελλάδα
Διότι και η Ελλάδα παρουσιάζει τεράστια υπερπαραγωγή από ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, σήμερα είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο 14 GW από ΑΠΕ, ενώ με όσα έχουν λάβει όρους σύνδεσης φτάνουμε τα 28 GW.
Επιπλέον, 42 GW έργων, ολοκληρωμένων ή ημιτελών, αναμένουν να συνδεθούν. Μαζί με τα φωτοβολταϊκά στις στέγες και τον σχεδιασμό για υπεράκτια αιολικά, το σύνολο υπερβαίνει τα 70 GW, ξεπερνώντας ακόμη και τους στόχους του 2050!
Και όλα αυτά σε μια χώρα όπου η μέση κατανάλωση κυμαίνεται μεταξύ 3,5 και 5 GW, με την αιχμή να αγγίζει τα 9,5 GW – όπως συνέβη κατά τον πρόσφατο καύσωνα.
Όσο για την αποθήκευση, πραγματοποιήθηκε πρόσφατα ένας διαγωνισμός, αλλά κηρύχθηκε άγονος λόγω περιορισμένου ενδιαφέροντος, ενστάσεων και προσφυγών. Αντί, λοιπόν, να έχουμε τις πρώτες μονάδες το 2026, όπως είχε εξαγγελθεί, μεταφερόμαστε στο 2027-2028… και αν.
Ούτε οι εξαγωγές προσφέρουν λύση, ακόμη και αν υπήρχαν επαρκείς διασυνδέσεις, διότι σχεδόν όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα: υπερπλεόνασμα ενέργειας τις ώρες αιχμής των ΑΠΕ.
Έτσι, ο ΔΕΔΔΗΕ αναγκάζεται να αποκόπτει τακτικά μονάδες ΑΠΕ, προκειμένου να αποφευχθούν μπλακάουτ όπως αυτά της Ιβηρικής.
Οι περικοπές αυτές αυξάνονται μήνα με τον μήνα και, με τον τρέχοντα ρυθμό ανάπτυξης, εκτιμάται ότι θα φτάσουν το 50%-70% της δυναμικής τους. Με άλλα λόγια, πεταμένα λεφτά…
Κι όμως, η εγκατάσταση ΑΠΕ συνεχίζεται ακάθεκτη.
Στην Εύβοια, για παράδειγμα, σχεδιάζεται η εγκατάσταση επιπλέον χιλίων ανεμογεννητριών – πέραν των ήδη υφιστάμενων χιλίων – ενώ η Δυτική Μακεδονία μετατρέπεται κυριολεκτικά σε θάλασσα φωτοβολταϊκών στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης.
Έτσι, οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι – και αρκετοί μικρότεροι με τις κατάλληλες διασυνδέσεις – θα συνεχίσουν να αποκομίζουν υπερκέρδη με την εγγύηση του κράτους και της ΕΕ.
Όλοι οι υπόλοιποι θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε το ρεύμα σαν… κόσμημα.
Κι αν, τελικά, προκύψει ένα γενικευμένο μπλακάουτ, θα αποδοθεί σε κάποιο σπάνιο «μετεωρολογικό φαινόμενο» ονόματι «πράσινη καπιταλιστική ανάπτυξη».
Συνεχίζονται οι έρευνες για το μπλακάουτ
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα διερευνήσει τα περιστατικά, θα καταστήσει υπεύθυνους τους ιδιωτικούς φορείς και θα λάβει μέτρα για να αποφευχθεί μια επανάληψη μιας τέτοιας διακοπής ρεύματος στο μέλλον.
Η ηλεκτροδότηση έχει σχεδόν αποκατασταθεί πλήρως, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στις σιδηροδρομικές μεταφορές. Η ΕΕ παρακολουθεί την έρευνα για το μπλακ άουτ στην Ιβηρική και θα εξετάσει τα συμπεράσματα που θα προκύψουν από αυτήν για να αποτρέψει παρόμοιες διακοπές σε άλλες περιοχές της Ευρώπης. Εκπρόσωπος της ΕΕ δήλωσε:
«Εξετάζουμε προσεκτικά τα αίτια, την προετοιμασία μας και τα διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από ένα τέτοιο περιστατικό. Αυτή η έρευνα θα απασχολήσει όλους τους αρμόδιους φορείς τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες».
Ο Σάντσεθ αρνήθηκε ότι η διακοπή ρεύματος προκλήθηκε από έλλειψη πυρηνικής ενέργειας. Αν κάποιος υποστηρίζει αυτό, είπε, «είτε ψεύδεται είτε δείχνει την άγνοιά του». Συμπλήρωσε ότι αν η χώρα είχε μεγαλύτερη εξάρτηση από την πυρηνική ενέργεια, η αποκατάσταση θα ήταν πολύ πιο αργή από ό,τι ήταν τελικά.
Επιπλέον, ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει ανεξάρτητη έκθεση από τις Βρυξέλλες για να αποκτήσει μια «πολύ πιο ακριβή» εικόνα για το τι συνέβη τη Δευτέρα στις 12:33.
Ο Σάντσεθ γνωστοποίησε ότι η Ισπανία θα συστήσει επιτροπή έρευνας, με επικεφαλής το Υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης, το οποίο διευθύνει η υπουργός και τρίτη αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Σάρα Αάγκεν.
«Οι τεχνικοί του ηλεκτρικού δικτύου συνεχίζουν να αναλύουν τα συστήματά τους. Παράλληλα, οι ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής ενέργειας πραγματοποιούν αναλύσεις των τηλεμετρήσεων των κέντρων διαχείρισης και παραγωγής τους.
Αυτό θα μας επιτρέψει να γνωρίζουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τι συνέβη σε αυτά τα πέντε δευτερόλεπτα που προκάλεσαν την κατάρρευση του συστήματος», είπε ο Ισπανός πρωθυπουργός και πρόσθεσε ότι θα γίνουν «αλλαγές», αλλά μόνο όταν κατανοηθούν πλήρως τα αίτια, ώστε να είναι «αποτελεσματικές».
«Η ισπανική κυβέρνηση θα προχωρήσει σε ενδελεχή έρευνα και θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα και μεταρρυθμίσεις για να αποτρέψει την επανάληψη του περιστατικού. Θα ζητήσουμε να αναλάβουν τις ευθύνες τους οι ιδιωτικοί φορείς», διαβεβαίωσε. «Αυτό δεν πρέπει να ξανασυμβεί ποτέ», πρόσθεσε.
Για πέντε δευτερόλεπτα, στις 12:33 το μεσημέρι της Δευτέρας (τοπική ώρα), 15 γιγαβάτ (GW) ηλεκτρικής παραγωγής «εξαφανίστηκαν» από το σύστημα της Ισπανίας.
Το μέγεθος αυτής της απώλειας ισοδυναμούσε με το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλωνόταν εκείνη τη στιγμή στη χώρα. Αυτά τα πέντε δευτερόλεπτα, γράφει η El Pais, ήταν αρκετά για να προκαλέσουν κατάρρευση του συστήματος και πολύωρο χάος.
Η απώλεια ισχύος των 15 GW για πέντε δευτερόλεπτα είχε διαστάσεις συγκρίσιμες με το διπλάσιο της συνολικής ισχύος των πέντε πυρηνικών σταθμών της Ισπανίας (7,4 GW) και προκάλεσε την αποσύνδεση του ισπανικού δικτύου από το ευρωπαϊκό, το οποίο βασίζεται στη διασύνδεση με τη Γαλλία.
Αυτή η αποσύνδεση, με τη σειρά της, «οδήγησε στην κατάρρευση του συστήματος και στο γενικευμένο μπλακ άουτ», όπως εξήγησε ο Εδουάρδο Πριέτο.
Διαβάστε επίσης:
Διπλωματικό επεισόδιο στην ξιφασκία: Ελβετοί γύρισαν την πλάτη στην Ισραηλινή ομάδα
Πορτοσάλτε: Το σχόλιο για το «αντίο» του Γιώργου Παπαδάκη που προκάλεσε αντιδράσεις
Αυτός θα είναι ο καιρός το φετινό καλοκαίρι: Οι χάρτες και η εκτίμηση ανά μήνα
Θεσσαλονίκη: Συνελήφθη 21χρονος Αμερικανός που συμμετείχε στο εγκληματικό δίκτυο «764»
English (US) ·