3 hours ago
Στα χαρτιά είναι ένας μουσικός διαγωνισμός. Στην πράξη, είναι ένα άτυπο διπλωματικό φόρουμ με φώτα, γκλίτερ και αποστολές. Η Eurovision 2025, όπως κάθε χρονιά, υποτίθεται πως γιορτάζει τη μουσική και την ενότητα των λαών. Στην πραγματικότητα, όμως, αποκαλύπτει με χειρουργική ακρίβεια τις πολιτικές ισορροπίες και τις εθνικές συμπάθειες της ευρωπαϊκής ηπείρου — και όχι μόνο.
Όποιος πιστεύει ότι «οι χώρες ψηφίζουν αυτό που τους αρέσει» μάλλον δεν έχει παρακολουθήσει ποτέ πώς λειτουργεί αυτός ο διαγωνισμός. Η γεωγραφία, η ιστορία, η εξωτερική πολιτική, ακόμα και η συγκυριακή επικαιρότητα παίζουν ρόλο στις βαθμολογίες. Κι ενώ οι θεατές νομίζουν πως παρακολουθούν μια pop performance, από κάτω εξελίσσεται ένα πολύ διαφορετικό, καθαρά πολιτικό γαϊτανάκι.
Οι συμμαχίες
Κάθε χρόνο, τα ίδια μοτίβα επαναλαμβάνονται: οι βαλκανικές χώρες στηρίζουν η μία την άλλη, οι σκανδιναβικές εμφανίζουν αξιοσημείωτη αλληλεγγύη, ενώ πρώην ανατολικοευρωπαϊκές δημοκρατίες κινούνται είτε κοντά στη Ρωσία, είτε μακριά από αυτήν — αναλόγως της διεθνούς τους θέσης. Η Eurovision δεν είναι ουδέτερη: αντικατοπτρίζει τις διεθνείς σχέσεις με τον πιο “λαμπερό” τρόπο.
Η Ουκρανία, από το 2022 και μετά, απολαμβάνει διαρκή υποστήριξη, όχι απαραίτητα για τις μουσικές της προτάσεις, αλλά ως ένδειξη πολιτικής αλληλεγγύης στον πόλεμο με τη Ρωσία. Φέτος, το Ισραήλ έγινε και πάλι πεδίο διαμάχης: παρά τις αντιδράσεις για τη συμμετοχή του λόγω της κατάστασης στη Γάζα, παρέμεινε στον διαγωνισμό, επιβεβαιώνοντας πως οι πολιτικές ισορροπίες μετρούν περισσότερο από τις αρχές που ευαγγελίζεται η EBU.
Το «δημοκρατικό» τηλεοπτικό παραμύθι και η διπλή ψήφος
Η ψηφοφορία της Eurovision είναι διπλή: από τη μία οι εθνικές επιτροπές, από την άλλη το κοινό. Αυτό δημιουργεί ένα δίπολο: το κοινό πολλές φορές αντιδρά συναισθηματικά ή πολιτικά — χαρίζοντας «ψήφους συμπάθειας» ή τιμωρώντας συγκεκριμένες χώρες. Οι εθνικές επιτροπές, από την άλλη, διαμορφώνουν πιο «θεσμικά» τις βαθμολογίες — αλλά όχι πάντα απολιτικά.
Η διπλή αυτή ψηφοφορία λειτουργεί ως καθρέφτης του πώς η Ευρώπη σκέφτεται και ψηφίζει: με γνώμονα τις ταυτότητες, τις πολιτικές κατευθύνσεις και τις διπλωματικές ισορροπίες, όχι απλώς με βάση τις μουσικές προτιμήσεις.
Για παράδειγμα: εντύπωση για παράδειγμα για τη χώρα μας προκάλεσε το 12άρι του Ισραήλ, για το οποίο αρκετοί θεωρούν ότι είναι αποκύημα των πρόσφατων στενών σχέσεων Αθήνας – Τελ Αβίβ με αφορμή ενεργειακά πρότζεκτ.
Αρνητική εντύπωση επίσης προκάλεσε το γεγονός ότι η επιτροπή της Αρμενίας… ξέχασε το ελληνικό τραγούδι παρόλο που αναφερόταν εμμέσως στην γενοκτονία των Ποντίων.
Μάλιστα τις πολιτικές ισορροπίες και… ανισορροπίες της φετινής Eurovision αναδεικνύει σε ανάλυσή του ο βρετανικός Ιndependent, σημειώνοντας ότι ο διαγωνισμός τραγουδιού τα τελευταία ταραχώδη χρόνια έχει μετατραπεί σε μια διεθνής άσκηση δημοσίων σχέσεων.
Όπως αναφέρει οι συμμετέχοντες στη Eurovision κάνουν όλο και πιο ανοιχτά πολιτική. Φέτος, όπως και το 2024, η κύρια πηγή διαμάχης υπήρξε η συμμετοχή του Ισραήλ στην εκδήλωση μέσω της διαγωνιζόμενης ερμηνεύτριας, Γιουβάλ Ραφαέλ.
Θα μπορούσατε να το ονομάσετε «εξωραϊσμό του πολέμου», λέει χαρακτηριστικά ο Independent και προσθέτει:
Θα μπορούσατε να υποστηρίξετε ότι ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό 180 εκατομμυρίων ανθρώπων θα πρέπει να αισθανθεί το επίπεδο αλληλεγγύης του εξωτερικού προς τους παλαιστίνιους πολίτες που υποφέρουν, ακόμη και μέσω του «αυτοσχέδιου» θορύβου του πλήθους που μεταδίδεται από την τηλεόραση. Ωστόσο, υπάρχει μια πικρή νότα σε αυτό που αποκαλείται «μικτή αντίδραση» με επευφημίες και γιουχαΐσματα για την ίδια τη Ραφαέλ χθεςτο βράδυ.
Υπενθυμίζει δε ότι η εκπρόσωπος του Ισραήλ είναι επιζώσα της τρομοκρατικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου στο μουσικό φεστιβάλ Nova, η οποία επιλέχθηκε από το κοινό της χώρας της ως μια εθνική ηρωίδα.
Και ο Independent συνεχίζει:
Το τραγούδι που της δόθηκε από την επιτροπή, «New Day Will Rise», μπορεί να αντικατοπτρίζει ακόμη και τις ελπίδες του ισραηλινού κοινού για συμπόνια, ειρήνη και ανανέωση. «Όλοι κλαίνε, μην κλαίτε μόνοι», τραγούδησε η Ραφαέλ μέσα σε μια ατμόσφαιρα που θυμίζει το Μπρόντγουεϊ και με μεσανατολικούς ήχους εγχόρδων. «Η ζωή θα συνεχίσει… το σκοτάδι θα φύγει, όλος ο πόνος θα φύγει». Ωστόσο, το να τραγουδάς κάτι τέτοιο σε μια πολυτελή, κρυστάλλινη σκάλα, ενώ οι ειδήσεις είναι γεμάτες από αδυνατισμένα παλαιστινιακά παιδιά σε βομβαρδισμένα σπίτια, εξακολουθεί να μοιάζει με προκλητική κίνηση.
Καταλυτική ήταν η τεράστια συμμετοχή του κοινού στην τηλεφωνική ψηφοφορία για το Ισραήλ που οδήγησε σε μια πολύ έντονη τελική αναμέτρηση μεταξύ Ισραήλ και Αυστρίας, και όπως ανέφερε ο Independet η πολιτική εισβάλλει για άλλη μια φορά σε αυτό το άλλοτε διασκεδαστικό ποπ φεστιβάλ.
Όταν οι καλλιτέχνες γίνονται διπλωμάτες
Στην τελική, δεν είναι λίγες οι φορές που οι συμμετοχές γίνονται ίδια η πολιτική δήλωση. Από την Conchita που ανέτρεψε συντηρητικά στερεότυπα για την ταυτότητα φύλου, μέχρι την Ουκρανική Jamala το 2016 που τραγούδησε για την εθνοκάθαρση στην Κριμαία του 1944, η Eurovision έχει γίνει βήμα αντίστασης, υπενθύμισης και «ήπιας ισχύος».
Το 2025 δεν αποτελεί εξαίρεση. Η ένταση ανάμεσα σε κράτη είναι παρούσα στη σκηνή, στους πίνακες βαθμολογίας και στις αντιδράσεις του κοινού. Και όσο κι αν προσπαθεί η EBU να διατηρήσει ένα ουδέτερο προσωπείο, η ίδια η πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων το διαλύει.
Διαβάστε επίσης:
English (US) ·