Ένας παγωμένος Απρίλης, επειδή δεν ξέρουμε πια να ανθίζουμε

Ο Απρίλης ήταν πάντα μια υπόσχεση, καθώς οι μέρες μεγάλωναν, τα δέντρα ξυπνούσαν, ο ήλιος γινόταν φίλος, μιας κι ο Απρίλης ήταν πάντα λίγο ερωτευμένος με τη ζωή και φρόντιζε να μας το θυμίζει. Μέχρι φέτος.

Φέτος, ήρθε παγωμένος και μύριζε Γενάρη, με ανθρώπους ακόμη μέσα σε παλτά, με σιωπές στους δρόμους κι ενώ οι βιτρίνες γέμιζαν πασχαλινά στολίδια, κάτι στον αέρα έλεγε πως η άνοιξη φέτος δεν ήταν δεδομένη. Ούτε έξω μας, ούτε μέσα μας. Γιατί κάπως έτυχε και φέτος δεν ήταν μονάχα ένα μετεωρολογικό φαινόμενο, μα καθρέφτης. Ήταν μια υπενθύμιση, αθόρυβη αλλά πειστική, ότι ζει μέσα μας ένας χειμώνας που δεν τελείωσε ποτέ, αφού μάλλον έχουμε ξεχάσει πώς είναι να ανθίζουμε.

Όταν η φύση φωνάζει κι εμείς κάνουμε πως δεν ακούμε

Δεν χρειάζονται πλέον επιστημονικές εκθέσεις για να καταλάβεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Ο καιρός έχει γίνει πια ο πιο ειλικρινής αφηγητής της εποχής μας, μιλώντας με γλώσσα που δεν κρύβει τίποτα, με παγωμένους Απρίληδες, με καλοκαίρια χωρίς σταγόνα βροχής, με θερμοκρασίες που σπάνε ρεκόρ και βροχές που δεν είναι βροχές, αλλά πλημμύρες. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια θεωρητική απειλή του μέλλοντος. Έγινε καθημερινότητα που φοράμε και ξεχνάμε, όπως ξεχνάμε το μπουφάν στο γραφείο γιατί δεν πιστεύουμε πια τον ήλιο.

Το 2024 καταγράφηκε ως μια από τις πιο θερμές χρονιές στην ιστορία της ανθρωπότητας, με παγκόσμιες θερμοκρασίες που ξεπέρασαν το όριο του +1.5°C σε μηνιαία βάση, με χιόνια στην Ισπανία, 45άρια στην Ινδία και το 2025 μπήκε με ακραίες αποκλίσεις. Ένας Απρίλης στην Ελλάδα που μύριζε χειμώνα και μια κανονικότητα που έχει ήδη ανατραπεί. Και μαζί της, ανατρέπεται κι ο τρόπος που αισθανόμαστε τον χρόνο, τη ροή του, τη σταθερότητά του.

Στην Ελλάδα, οι εικόνες από την πλημμυρισμένη Θεσσαλία και τις πυρκαγιές του δεν έχουν ξεθωριάσει, το αντίθετο μάλιστα έχουν σμιλευτεί μέσα μας σαν συλλογικό τραύμα. Κι όμως, μπροστά σ’ αυτό το βάρος, η δημόσια συζήτηση σπάνια φτάνει πέρα από την πρώτη είδηση. Η μνήμη έχει γίνει μικρή. Η συγκίνηση κοντή κι ο καιρός, σαν να έχει κουραστεί να μας προειδοποιεί.

Αν κάτι μας λέει ο φετινός παγωμένος Απρίλιος, είναι ότι δεν υπάρχει πια «κανονικότητα» στον φυσικό ρυθμό του κόσμου. Μαζί με αυτήν, αρχίζει να χάνεται και η αίσθηση σταθερότητας που τόσο έχουμε ανάγκη, γιατί όταν δεν ξέρεις τι καιρό θα κάνει αύριο, είναι ακόμη πιο δύσκολο να σχεδιάσεις οτιδήποτε για μετά. Όταν οι εποχές γίνονται απρόβλεπτες, χάνεται η πίστη ότι υπάρχει ένα ασφαλές επόμενο. Δεν είναι μόνο υπόθεση των «μεγάλων». Η ατομική απραξία γίνεται κλιματική συνήθεια. Όταν αγνοούμε το κρύο του Απρίλη, όπως αγνοήσαμε την ξηρασία του περασμένου Ιουλίου ή τον πνιγμό του Σεπτεμβρίου 2023, δεν πρόκειται για ανοχή. Πρόκειται για συναισθηματικό πάγωμα. Κάνουμε scroll δίπλα από δέντρα που καίγονται και πλημμυρισμένες πόλεις, όπως κάνουμε scroll σε μια ακόμα selfie. Κι έτσι, το πραγματικό κρύο δεν βρίσκεται έξω. Βρίσκεται μέσα μας.

Ίσως, λοιπόν, το πρώτο βήμα να μην είναι να «σώσουμε τον πλανήτη», αλλά να είναι να τον νιώσουμε ξανά. Να ακούμε τον καιρό σαν φωνή, όχι σαν φόντο. Γιατί όταν η φύση αλλάζει τόσο βίαια, το μόνο πιο επικίνδυνο απ’ το να φοβηθείς… είναι να μην αισθανθείς τίποτα.

Ο παγωμένος Απρίλης ως σύμπτωμα

Δεν ήταν μόνο τα ρούχα που δεν αλλάξαμε. Ήταν και η διάθεση. Ήταν το βλέμμα στους ανθρώπους που περίμεναν το λεωφορείο και δεν κοιτούσαν πια τον ουρανό, ήταν η σιωπή στο καφέ της γειτονιάς, όπου η κουβέντα για τον καιρό ακουγόταν όχι σαν μικρή καθημερινή ατάκα, αλλά σαν υπαρξιακή διαπίστωση: «Τι συμβαίνει; Γιατί κρυώνουμε ακόμα;». Φέτος, ο Απρίλης έφερε το κρύο και μαζί του έφερε κάτι βαθύτερο. Ένα μούδιασμα. Μια αίσθηση ότι ακόμα και ο καιρός παραιτήθηκε από τον ρόλο του, ακόμα κι οι εποχές μπερδεύτηκαν. Και τότε αρχίζεις να αναρωτιέσαι, αν δεν μπορούμε να προβλέψουμε τον Απρίλη, τι άλλο μένει να κρατήσουμε ως σταθερό;

Και δεν είναι τυχαίο που όλο αυτό συνέπεσε με μια κοινωνία που νιώθει εξαντλημένη. Οι νέοι, αυτοί που θα έπρεπε να είναι οι πιο φωτεινοί, περπατούν σκυφτοί, όχι από αδιαφορία μα από υπερφόρτωση. Από δουλειές που αλλάζουν κάθε τρεις μήνες, από ενοίκια που αυξάνονται χωρίς λόγο, από πολιτικές που δεν υπόσχονται τίποτα και ταυτόχρονα ζητούν τα πάντα. Και η ζωή μοιάζει με έναν ατελείωτο Μάρτιο. Ούτε χειμώνας ούτε άνοιξη. Ένας καιρός μεταβατικός που έγινε μόνιμος και άνθρωποι κουράστηκαν να περιμένουν να ζεστάνει.

Άνθρωποι στην εποχή του ψύχους

Αυτό ήταν απλώς το σκηνικό. Το έργο παιζόταν εδώ και καιρό με μια γενιά που ενηλικιώθηκε μέσα στην κρίση, που ενηλικιώνεται ξανά μέσα στην επισφάλεια, προσπαθεί να δείχνει “κανονική” ενώ μέσα της τρέμει. Από ανασφάλεια, από κούραση, από την αγωνία να “σταθεί στο ύψος των περιστάσεων” που αλλάζουν διαρκώς ύψος, με ένα ψύχος που έγινε κανονικότητα

Όταν παγώνει ο καιρός την άνοιξη, φοράς ξανά το μπουφάν. Όταν παγώνει η ζωή, φοράς τη σιωπή. Φοράς την απάθεια για να προστατευτείς, μαθαίνεις να μη νιώθεις γιατί το να νιώθεις πονάει. Σα να γίναμε λιγότερο συναισθηματικοί, αλλά μάλλον είμαστε εξαντλημένοι. Κι αυτή η εξάντληση κάνει και την πιο όμορφη μέρα να μοιάζει ψυχρή. Δεν είναι ότι δεν μας αρέσει η ζωή, είναι ότι δεν μας δίνεται ο χώρος να τη ζήσουμε με πληρότητα. Πώς να εμπνευστείς όταν γύρω σου όλα έχουν τη θερμοκρασία ενός λογιστικού φύλλου; Η κλιματική αλλαγή έγινε ψυχολογική, ο χειμώνας έγινε τρόπος σκέψης κι όσο δεν αντιδρούμε, θα νομίζουμε πως έτσι ήταν πάντα. Θα ξεχάσουμε ακόμα και πώς μυρίζει η άνοιξη.

Η κρίση της άνοιξης

Όλοι μιλούν για «κρίση ταυτότητας», «κρίση αξιών», «κρίση θεσμών». Αλλά μήπως ζούμε και μια κρίση της άνοιξης; Μήπως δεν είναι μόνο ο καιρός που αποσταθεροποιήθηκε, αλλά και η πίστη μας ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν; Η άνοιξη ήταν πάντα η εποχή του ξεκινήματος και τώρα μοιάζει με εποχή αναβολής. Όλοι περιμένουμε να περάσει η κακοκαιρία, αλλά αυτή γίνεται καθημερινότητα. Και μαζί με τη θερμοκρασία, έπεσε κι η θερμότητα στις ανθρώπινες σχέσεις. Οι λέξεις έγιναν κοφτές, οι συνομιλίες πιο σύντομες. Οι σχέσεις fast-forward. Η ειλικρίνεια έγινε άβολο φορτίο και η ζεστασιά αμηχανία.

Ο φετινός Απρίλης δεν ήταν απλώς ψυχρός. Ήταν συμβολικός. Μας έδειξε πως μαζί με την κλιματική αλλαγή ήρθε και η δική μας, αφού όταν χάνεται η φυσική ροή των εποχών, χάνεται και ένα κομμάτι της ψυχολογίας. Κι αν κάτι μας λέει αυτός ο καθυστερημένος χειμώνας, είναι πως η άνοιξη δεν θα έρθει από μόνη της, αφού στην ουσία δεν είναι εποχή. Είναι στάση ζωής.

Διαβάστε επίσης:

ΣΚΑΪ: Ηχηρή παραίτηση λίγο πριν το τέλος της σεζόν – Φεύγει μετά από 14 χρόνια

Μαργαρίτα Θεοδωράκη: «Πικράθηκα από την διαθήκη – Είμαι σίγουρη ότι δεν είναι γιος του πατέρα μου»

Jill Sobule: Νεκρή σε πυρκαγιά η τραγουδίστρια του «I Kissed a Girl»

Νέες εξελίξεις για τον θάνατο του Βασίλη Καλογήρου: Η αιτία θανάτου που δείχνουν οι ιστολογικές εξετάσεις

Δείτε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο koutipandoras.gr

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr